Revista Ciclón: redes de sociabilidade e polêmicas intelectuais durante a ditadura de Fulgencio Batista

Autores

DOI:

https://doi.org/10.5216/rth.v26i2.77194

Palavras-chave:

Intelectuais, Cuba, Revistas

Resumo

Ciclón foi dirigida e editada pelo crítico literário José Rodríguez Feo e pelo escritor Virgilio Piñera entre 1955 e 1959. A revista debatia principalmente a poesia, o papel do intelectual na sociedade cubana e a sexualidade. A concepção de cultura dos editores de Ciclón se baseava na liberdade de criação e de ideias, não se ajustando à “moral oficial”, mas construindo uma cultura que não temeria os temas tabus nem a censura da ditadura de Fulgencio Batista. Neste artigo, analisaremos as redes de sociabilidade intelectual conformadas ao redor da publicação, bem como o editorialismo programático da revista e algumas das polêmicas suscitadas.

Biografia do Autor

Caroline Drummond, Universidade Federal de Minas Gerais, Belo Horizonte, Minas Gerais, Brasil, caroldrummond@gmail.com

Currículo: http://lattes.cnpq.br/3499805105196501

Referências

Referências bibliográficas

Documentais

ARTEAGA, Rolando. Al señor Virgilio Piñera. Diario Libre, La Habana, 21 de marzo, 1959, p. 3.

Borrón y cuenta nova, Ciclón, 1955, p. 23.

CABRERA INFANTE, Guillermo. Antología del cuento en Cuba (1902-1952). Ciclón, n. 2, 1955, p. 56.

LÁZARO, Felipe. Conversaciones con Gastón Baquero. Madrid: Editorial Betania, 2012.

PÉREZ LEON, Roberto. Tiempo de Ciclón. Havana: Ediciones Unión, 1995.

PIÑERA, Virgilio. Al señor Fidel Castro. Diario Libre, La Habana, 14 de marzo, 1959, p. 2.

PIÑERA, Virgilio. Pasado y presente de nuestra cultura. Lunes de Revolución, núm. 43, La Habana, 18 de enero, 1960, pp. 10-12.

PIÑERA, Virgilio. Virgilio Piñera de vuelta y vuelta: correspondencia 1932-1978. Havana: Ediciones Unión, 2011.

SARDUY, Severo. Abajo el latifundio de la cultura. Revolución, año 2, n. 246, La Habana, 22 de septiembre, 1959, p. 2.

SARDUY, Severo. Posición del escritor en Cuba. Combate 13 de Marzo, época 2, año 3, n. 43, La Habana, 6 de mayo, 1959, p. 2.

TAMARGO, Agustín. Escritores y periodistas. Bohemia, n. 17, 26 de abril de 1959, pp. 64-65

Bibliográficas

BEIGEL, Fernanda. Las revistas culturales como documentos de la historia latino-americana. Utopía y Praxis Latinoamericana, enero-marzo, pp. 105-115, 2003.

BOURDIEU, Pierre. Campo de poder, campo intelectual. Editorial Montressor, 2002.

COSTA, Adriane Vidal. Uma proposta teórico-metodológica para o estudo de redes intelectuais latino-americanas formadas nos exílios nas décadas de 1960 e 1970. In: COSTA, A; MAÍZ, C. (Orgs.). Nas tramas da “cidade letrada”: sociabilidade dos intelectuais latino-americanos e as redes transnacionais. Belo Horizonte: Fino Traço, 2018.

CRESPO, Regina. Las revistas y suplementos culturales como objetos de investigación. In: Coloquio Internacional de Historia y Ciencias Sociales. Colima: Universidad de Colima, 2010.

DEVÉS VALDÉS, Eduardo. La circulación de las ideas y la inserción de los cientistas económico-sociales chilenos en las redes conosureñas durante los largos 1960. Historia, n. 37, vol II, Instituto de História, Pontificia Universidad Católica de Chile, julio-deciembre, 2004.

FERNÁNDEZ BRAVO, Álvaro. Discusión bibliográfica: nuevas contribuiciones para una teoria de las redes culturales. Cuadernos de CILHA [online], vol. 12, n. 1, pp. 209-215, 2011.

GRILLO, María del Carmen. El estudio de revistas como objeto historiográfico para la historia de las redes intelectuales. Coloquio Internacional de Historia y Ciencias Sociales. Colima, Universidade de Colima, 2010, Publicación en CD-ROM, p. 1-22.

GRILLO, Maria del Carmen; PITA GONZÁLEZ, Alexandra. Una propuesta de análisis para el estudio de revistas culturales. Revista Latinoamericana de las Ciencias Sociales, vol. 05, n. 1, 2015.

KANZEPOLSKY, Adriana. Acerca de algunos extranjeros. De Orígenes a Ciclón. Revista Iberoamericana, n. 208-209, pp. 839-855, 2004.

LEYMARIE, Michel; MOLLIER, Jean-Yves; PLUET-DESPATIN, Jacqueline. La Belle Époque des revues (1880 – 1914). Éditions de L’IMEC, 2002.

MACHADO VENTO, Dainerys. Lugares comunes (Un estudio sobre la revista cubana Ciclón, 1955-1959). 2016. 421 f. Dissertação (Mestrado em Letras). El Colegio de San Luis, México, 2016.

MACHADO VENTO, Dainerys. Filosofia y sicoanálisis en temporada ciclónica. La Gaceta de Cuba, 2015.

MAÍZ, Claudio. Las re(d)vistas latinoamericanas y las tramas culturales. Redes de difusión en el romanticismo y el modernismo. In: COSTA, A; MAÍZ, C. (Orgs.). Nas tramas da “cidade letrada”: sociabilidade dos intelectuais latino-americanos e as redes transnacionais. Belo Horizonte: Fino Traço, 2018.

MISKULIN, Sílvia Cezar. Cultura ilhada: imprensa e revolução cubana, 1959-1961. São Paulo: Xamã, 2003.

MORENO, Francy. Cartografía cultural de Ciclón (La Habana 1955-1957/1959). 2015. 274 f. Tese (Doutorado em Letras). Facultad de Filosofía y Letras, Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM), México, 2015.

MORENO, Francy. La invención de una cultura literaria: Sur y Orígenes. Dos revistas latinoamericanas del siglo XX. 2009. 201 f. Dissertação (Maestría en Estudios Latinoamericanos). Facultad de Filosofía y Letras, Universidad Nacional Autónoma de México, México DF, 2009.

MORENO, Francy. Universalismo, cosmopolitismo y política editorial en revistas culturales del siglo XX. Latinoamerica: Revista de estudios Latinoamericanos, n. 64, 2017.

PATIÑO, Roxana. América Latina: literatura e crítica em revista(s). In: SOUZA, G; MARQUES, R. (Org.).Modernidades alternativas na América Latina. Belo Horizonte, UFMG/Humanitas, 2009.

PITA GONZÁLEZ, Alexandra. Las revistas culturales como fuente para el estudio de redes intelectuales. In: PALÁCIO MONTIEL, Celia del; MARTÍNEZ MENDOZA, Sarelly (coord.). Voces en papel. La prensa en Iberoamérica de 1792 a 1970. México, Universidad Autónoma de Chiapas, 2008.

ROCCA, Pablo. Por qué, para qué una revista (Sobre su naturaleza y su función en el campo cultural latinoamericano). Hispamerica, año XXXIII, n. 99, diciembre de 2004.

RODRÍGUEZ FEO, José. Las revistas Orígenes y Ciclón. América: Cahiers du CRICCAL, n. 9-10, 1992.

ROJAS, Rafael. Tumbas sin sosiego: revolución, disidencia y exilio del intelectual cubano. Barcelona: Anagrama, 2006.

SARLO, Beatriz. Intelectuales y revistas: razones de una práctica. America, Cahiers du CRICCAL. Paris, Sorbonne la Nouvelle, n. 9-10, 1992.

SCHWARTZ, Kessel. Ciclón y Cuban culture. Caribbean studies, vol. 14, n. 4, pp. 151-161, 1975.

SCHWARTZ, Kessel. Ciclón and the Castro revolution. Hispania, pp. 926-928, dez. 1975.

SIRINELLI, Jean-François. Os intelectuais. In: Rémond, René (org.) Por uma história política. Rio de Janeiro: FGV, 2003.

SOUSA, Pacelli Dias Alves de. Políticas da escrita em Mariel Revista de Literatura y Arte (1983-1985). 2019. 143f. Dissertação (Mestrado em Língua Espanhola e Literaturas Espanhola e Hispano-Americana) - Faculdade de Filosofia, Letras e Ciências Humanas, Universidade de São Paulo, São Paulo, 2019.

TARCUS, Horacio. Una invitación a La Historia Intelectual. Palabras De Apertura Del II Congreso De Historia Intelectual De América Latina. Pléyade, n. 15 (julio), pp. 9-25, 2015.

VÁZQUEZ, Manuel Fuentes. Transición política y literaria en la revista cubana Ciclón: el viaje de Virgilio Piñera. In: TAPIA, A; CERVELLÓ, J. (Orgs.). Transiciones en el mundo contemporáneo. Tarragona, Ciudad de México, 2016.

Downloads

Publicado

2023-12-30

Como Citar

DRUMMOND, C. Revista Ciclón: redes de sociabilidade e polêmicas intelectuais durante a ditadura de Fulgencio Batista . Revista de Teoria da História, Goiânia, v. 26, n. 2, p. 45–59, 2023. DOI: 10.5216/rth.v26i2.77194. Disponível em: https://revistas.ufg.br/teoria/article/view/77194. Acesso em: 27 abr. 2024.